SZTYCHY KONI WEDŁUG RYSUNKÓW PIOTRA MICHAŁOWSKIEGO

Motywy koni były jednymi z najbardziej ulubionych przez Czesława Słanię. W ramach wzbogacania swojego warsztatu Artysta wybrał do opracowania sztycharskiego rysunki wykonane przez Piotra Michałowskiego¹. Sztychy powstawały w latach 1975-2000 i wszystkie zaczerpnięte przez Słanię motywy dokumentuję skanami z książki "Piotr Michałowski" według opracowania i układu Rafała Glucksmana, wydawnictwo AURIGA 1964 [44]. Podaję przy tym oryginalne tytuły oraz numery rysunków, na których znajdują się poszczególne motywy, bo strony zawierające ilustracje nie są numerowane. Przed wykonaniem każdego sztychu Słania zawsze wykonywał swój własny rysunek projektowy ukazujący szczegóły, które przenoszone były na płytę. Rysunki były wykonywane na pergaminie tak, aby można było odwrócić motyw w lustrzanym odbiciu, bo na płytę przenoszony był wizerunek lewoczytelny. W swoim zbiorze zgromadziłem właściwie wszystkie sztychy koni wykonane przez Słanię. Mam też cztery rysunki projektowe - dwa do zrealizowanych sztychów i dwa, do których Mistrz ostatecznie nie zrealizował sztychów.

① Studia koni

Trudno określić w jakiej kolejności powstawały rysunki i sztychy, ale co do niektórych można to bliżej sprecyzować. Przykładowo, w 1977 roku Słania wykonał sztych konia, którego nakład stanowił upominki dla członków klubu filatelistycznego w Kopenhadze (Kjøbenhavns Philatelist Klub) z okazji specjalnej wystawy filatelistycznej w Bella Center upamiętniającej 95-tą rocznicę powstania klubu. Rok wcześniej Słania został uhonorowany medalem tego klubu [8, str. 16]. Jako motyw do tego sztychu Słania wybrał rysunek Studia koni Piotra Michałowskiego znajdującego się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

• 

  Rys. nr 305 [44], STUDIA KONI, Warszawa Muzeum Narodowe

• 

  ① Sztych na 95-cie lecie Klubu Filatelistów w Kopenhadze

Ten sam rysunek Michałowskiego stanowił szkic do dwóch kolejnych sztychów Słani.

② Koń liżący prawą nogę

Koń liżący prawą nogę (157x157 mm) odbity w ilości 350 sztuk oraz lustrzane odbicie

③ Koń liżący lewą nogę

Koń liżący lewą nogę (161x161 mm) w nakładzie 200 lub 350 sztuk; na jednych odbitkach Artysta własnoręcznie napisał 200 sztuk, na innych 350 sztuk.  Mimo podobnego motywu są to dwie odrębne płyty.

• 

  ② Koń liżący prwaą nogę

• 

  ③ Koń liżący lewą nogę

• 

  Rysunek na pergaminie do sztychu "Koń liżący lewą/prawą nogę"

④ Studium do portretu konnego 

Jednym z najbardziej znanych i cenionych sztychów na podstawie rysunków Michałowskiego jest Studium do portretu konnego.

• 

  Rys. nr 292 [44], STUDIUM DO PORTRETU KONNEGO, Warszawa Muzeum Narodowe

Czesław Słania wykonał ten sztych według Studium do portretu konnego narysowanego w ołówku (45,2 x 44,4 cm) przez Piotra Michałowskiego. Oryginał rysunku znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Widać tu wyjątkowy kunszt rytowania oddający kreskę do złudzenia przypominającą kreskę rysowaną ołówkiem. Tymczasem jest ona wykonana rylcem na płycie miedzianej w tak precyzyjny sposób, że wykładowcy na ASP w Krakowie zarzucali Słani, że nie dokończył płyty i brakujące elementy uzupełnił ołówkiem (informacja przekazana przez Jerzego Krysiaka). 

Niestety znowu trudno ustalić jaka była liczba odbitek tego sztychu. W moim zbiorze jest 47-ma odbitka z 460 sztuk podpisanych poprzez Artystę (157 X 158 mm), ale mam też  58-smą z 350 (157 X 158 mm) wykonanych z płyty miedzianej rytowanej przez Artystę.

• 

  ④ Sztych - Studium do portretu konnego (numeracja)

• 

  ④ Sztych - Studium do portretu konnego (numeracja)

⑤ Napoleon na koniu (większy)

Napoleon na koniu i szkic konia to akwarela na szkicu, na podstawie której Słania wykonał dwie płyty.

• 

  Rys. nr 164 [44], NAPOLEON NA KONIU I SZKIC KONIA, Warszawa Muzeum Narodowe

Jedna o wymiarach 160X158mm

• 

  ⑤ Napoleon na koniu, sztych

⑥ Napoleon na koniu (mniejszy)

Druga o wymiarach 117 X 92 mm wykorzystana do oficjalnego wydawnictwa Poczty Szwecji w 2004 roku pt. "4 sztycharzy pod lupą", które zawierało sztychy Czesława Słani, Larsa Sjööbloma, Martina Mörcka i Piotra Naszarkowskiego w formie numerowanego folderu w nakładzie 5.000 egzemplarzy. Wszystkie sztychy wykonane były specjalnie do tego wydania.

• 

  ⑥ Napoleon na koniu wydruk z folderu

• 

  ⑥ Napoleon na koniu próba

Próba z płyty mniejszej przygotowanej do folderu, ale jeszcze przed rytowaniem napisów dolnych z nazwiskami autora i rytownika.

• 

  ⑥ Napoleon na koniu próba

• 

  Okładka folderu pt. "Czterech sztycharzy pod lupą"

• 

  Informacja o zawartrości folderu z numerem egzemplarza 992/5000

⑦ Studia jeźdźców i konia 1

Kolejnym rysunkiem Michałowskiego, na którym Słania oparł dwa swoje sztychy, jest Studia jeźdźców i konia.

• 

  Rys. nr 294 [44] STUDIA JEŹDŹCÓW I KONIA, Praga Narodni Galerie

Po lewej stronie pierwszy sztych z wykonanych na podstawie rysunku Michałowskiego Studia jeźdźców i konia (158X158 mm). Według liczby wpisanej przez Autora na podpisanej odbitce, ilość odbitych egzemplarzy wynosiła 350 sztuk. Jednak z dostępności tego sztychu wśród kolekcjonerów należałoby wnosić, że jest ich znacznie mniej. Ponieważ mój egzemplarz jest uszkodzony (oderwana górna część odbitki), próbowałem zakupić nowy, ale dotąd mi się to nie udało. Według informacji kolekcjonerów, której nie potrafię zweryfikować, płyta pękła przy odbijaniu niedużej ilości egzemplarzy. Stąd tak bardzo ograniczona dostępność.

⑧ Studia jeźdźców i konia 2 

Po prawej drugi sztych, wykonany na podstawie tego samego rysunku (158X158 mm) odbity, według liczby podanej przez Mistrza, w ilości 350 egzemplarzy.

• 

  ⑦ Sztych - Studia jeźdźców i konia 1

• 

  ⑧ Sztych - Studia jeźdźców i konia 2

⑨ Trzech jeźdźców

Na podstawie szkicu Trzech jeźdźców (Pióro, 21,3X34,5), znajdującego się w Muzeum Narodowym w Warszawie Słania wykonał dwa sztychy.

• 

  Rys. nr 302 [44], SZKICE TRZECH JEŹDŹCÓW, Warszawa Muzeum Narodowe

Pierwszy sztych wykonany na podstawie rysunku Michałowskiego Szkic trzech jeźdźców (112x79mm); według liczby wpisanej przez autora na podpisanej odbitce, ilość wykonanych egzemplarzy wynosiła tylko 35 sztuk.

⑩ Trzech jeźdźców (jeździec po prawej stronie)

Drugi sztych (159x159 mm) odbito w ilości 350 sztuk.

• 

  ⑨ Sztych trzech jeźdźców

• 

  ⑩ Sztych - jeden jeździec na podstawie szkicu trzech jeźdźców

⑪ Dowódca Krakusów przed oddziałem

Szkic Michałowskiego Dowódca Krakusów przed oddziałem. "Pióro podmalowane akwarelą 34,9 X 40,8; na odwr. napisy tą samą ręką (m.i.); SZKIC PIOTRA MICHAŁOWSKIEGO | OTRZYMANY OD MAX. OBORSKIEGO | JEGO POKREWNEGO, Kraków, Muzeum Narodowe, III-r.a. 4." [44, str. 67]

• 

  Rys. nr 309 [44], DOWÓDCA KRAKUSÓW PRZED ODDZIAŁEM, Kraków Muzeum Narodowe

Sztych wykonany na podstawie rysunku Michałowskiego Dowódca Krakusów przed oddziałem (158 X 158 mm). Według liczby wpisanej przez Autora na podpisanej odbitce, wykonano 350 sztuk.

• 

  ⑪ Sztych - Dowódca Krakusów przed oddziałem

⑫ Jeździec w cylindrze z luzakiem

Rysunek piórem Jeździec w cylindrze z luzakiem.

• 

  Rys. nr 311 [44], JEŹDZIEC W CYLINDRZE Z LUZAKIEM

Sztych wykonany na podstawie rysunku Michałowskiego Jeździec w cylindrze z luzakiem (160 X 160 mm). Według liczby wpisanej przez Autora na podpisanej odbitce, wykonano 350 sztuk.

• 

  ⑫ Sztych - Jeździec w cylindrze z luzakiem

⑬ Studium osiodłanego wierzchowca

Rysunek wykonany piórkiem 21,7 X 28,2 Studium osiodłanego wierzchowca.

• 

  Rys. nr 289 [44] - Studium osiadłanego wierzchowca, własność prywatna

Sztych wykonany na podstawie rysunku Michałowskiego Studium osiodłanego wierzchowca (158 X 158 mm). Według liczby wpisanej przez Autora na podpisanej odbitce, wykonano 350 sztuk.

• 

  ⑬ Sztych - Studium osiodłanego wierzchowca

• 

  Rysunek na pergaminie do studium osiodłanego wierzchowca

⑭ Rycerz rzymski (odwrócony w prawo)

Rycerz rzymski – rysunek Piotra Michałowskiego wykonany piórem (28,8 X 23,5) też stanowił szkic do dwóch sztychów zrobionych w lustrzanym odbiciu.

• 

  Rys. 312 [44], RYCERZ RZYMSKI, Warszawa Muzewum Narodowe

Dwie odrębnie rytowane płyty – Rycerz rzymski odwrócony w prawo oraz

⑮ Rycerz rzymski (odwrócony w lewo)

Rycerz rzymski odwrócony w lewo. Według liczb wpisanych przez Autora na podpisanych odbitkach, obie wersje wykonano w ilości 350 sztuk.

• 

  ⑭ Sztych - Rycerz rzymski obrócony w prawo

• 

  ⑮ Sztych - Rycerz rzymski obrócony w lewo

Rysunek Michałowskiego Konie w stajni i studia wierzchowców.

• 

  Rys. nr 284 [44] KONIE W STAJNI I STUDIA WIERZCHOWCÓW, Warszaw Muzeum Narodowe

Słania nie wykonał płyty na podstawie tego rysunku. Jest jedynie szkic na pergaminie.

• 

  Rysunek na pergaminie - Konie w stajni i studia wierzchowców

Mam jeszcze jeden rysunek na pergaminie, podpisany przez Słanię, ale płyta do tego nie była wykonana. Nie udało mi się ustalić, który rysunek Michałowskiego został przeniesiony na poniższy pergamin. Jednak będę szukał dalej. 

• 

  Rysunek na pergaminie na podstawie niezdefiniowanego szkicu Michałowskiego

Album Poczty Szwecji z okazji Światowych Igrzysk Jeździeckich w 1990 roku²

Z okazji tego wydarzenia wydawnictwo Poczty Szwecji (PFA SVENSKA FRIMÄRKEN) zorganizowało stworzenie albumu obrazującego sporty jeździeckie. Uczestniczyło w tym projekcie sześciu sztycharzy, podejmując zilustrowanie sześciu dyscyplin jeździeckich występujących w tych zawodach.

⑯ Ujeżdżanie 

Czesław Słania ilustrował ujeżdżanie (dressyr), Thomas Hipschen voltyżerkę (voltige), Sverre Morken sportowa jazda konna (distansritt), Zlatko Jakus skoki przez przeszkody (hoppning), Martin Mörck wszechstronny konkurs konia wierzchowego (Fälttävlan), Lars Sjööblom powożenie (körning). Druk wykonano w International Art. Centre w Zagrzebiu na papierach artystycznych Hahneműhle i Tumba; w nakładzie 350 egzemplarzy numerowanych liczbami arabskimi, 35 egzemplarzy numerowanych rzymskimi liczbami oraz 6 egzemplarzy dla samych rytowników oznaczonych znakami autorskimi.

• 

  VM 1990, okładka

• 

  VM 1990 strona tytułowa

• 

  VM 1990, stona opisowa z ręcznie wpisanym znakiem autorskim

• 

  VM 1990, słowo wstepne prof. grafiki i sztuki Nilsa G. Stenqvista

• 

  ⑯ Czesław Słania, ujeżdżanie (dressyr)

• 

  Thomas Hipschen, woltyżerka (voltige)

• 

  Sverre Morken, sportowa jazda konna (distansritt)

• 

  Zlatko Jakus skoki przez przeszkody (hoppning)

• 

  Martin Mörck, wszechstronny konkurs konia wierzchowego (Fälttävlan),

• 

  Lars Sjööblom, powożenie (körning).

W hotelu Horeka w Ełku, w którym jest stała wystawa prac Czesława Słani, motywy konne zostały wykorzystane do druku kalendarza firmowego na 2022 rok  Poniżej skan pdf całego kalendarza.